Trampet Davul ve Bileşenleri

Bir davul setindeki en karakteristik en kolay tanınan seslerden birine sahip olan trampet davul hakkındaki genel bilgilerden biraz bahsedelim. Bazı stüdyo davulcuları her parçaya ve o anki müziğin ihtiyacına göre muhtelif trampetler kullanırken kimi davulcular da kendi karakteristik seslerini yaygın ağızla 'sound' durumunu oturtmak adına seçtiği trampetini bütün performanslarında kullanırlar. Birçoğumuz da sahnede hazır bulunan ('backline' davulu)davulların başına oturduğumuzda trampet davullarımızı da mevcut sete dahil ederiz ki 'sound' umuza zeval gelmesin!

Bu kritik enstrümanımızla (sazımızla) ilgili bir seçim yapmak istiyorsanız trampet davul satın alırken işinize yarayabilecek bazı temel bilgileri paylaşmak isterim:

Trampet davulun gövdesi (Shell)

Gretsch 14 x 6.5 bell brass snare 

Trampetin genel görünümünü ve daha da önemlisi ses tonunu belirleyen en önemli etkenlerden biri şüphesiz trampet davul gövdesidir. Günümüzde çok farklı materyallerden yapılan gövdeler olsa da başlangıçta en eski ve hala en yaygın kullanılan iki türden yola çıkabiliriz: ahşap (wood) gövdeler ve metal gövdeler (brass)

Şık bir DW ahşap trampet davul

Ahşap gövdeler tek bir ağaçtan veya farklı ağaçlardan üretilebiliyor. En yaygın ağaçlar akçaağaç (maple), huş ağacı (birch), maun (mahogany), bubinga, dişbudak (ash), kavak (poplar)

Metal gövdelerin farklı çeşitleri bulunmakta: bronz, çelik, alüminyum.

Bunlar dışında akrilik, karbon fiber hatta camdan yapılma çılgın trampet davullara rastlamak da mümkün...

Tama Silverstar Mirage Acrylic Snare Drum

Kasnak (Hoop/rim)

Bazı istisnalar karşımıza çıksa da bugün piyasada bulacağınız trampet davulların tümü 'die cast' veya 'triple-flange' dediğimiz kasnakları kullanmaktadır. Trampet davulu kullanırken kasnağı da yeri geldiğinde kullandığımız düşünülürse seçeceğimiz trampetin kasnak durumunu da göz ardı etmemek gerekir.

`Die cast` kasnaklar dökme metal tekniği ile üretilip daha ağır ve dayanıklı olur. Bu modellerin trampet davula daha tok bir ton verip sesin doğal uzaması olarak ifade edilen 'sustain' durumunu da keser. Kısaca daha güçlü ton ve kuvvetli kasnak vuruşu (rim shot) sesi almamızı sağlar.

Dökme yapım olmayan 'triple flange' ve benzeri model kasnaklar ise sesin 'sustain' yani uzamasını ve de hassasiyetini artırır. 'Overtone' denilen sesin ana frekansının üzerine eklenen o ana ses ile uyumlu olarak, ana sesi destekleyen ve onun üzerinde hafifçe duyulan üst sesleri daha fazla almamızı sağlar.

Kasnakların sese etkisini gösteren şu video ile konumuzu pekiştirmek mümkün

Kasnak konusunu bitirmeden daha doğal ve sıcak tonlar sağlayan ahşap kasnak modelleri olduğunu da belirtelim...

Babalar ve vidaları (Lugs and tension rods)

Trampet davul derilerinin davul üzerinde gerilip ses vermelerini sağlayan aparatlardır. İşin bu noktasında belirli bir tasarım standardı yoktur, markalar kendi tasarımlarını modellerinde kullanmaktadır. Buna rağmen vidaların diş ölçüleri değişmez standarttır.

Bazı baba (lug) modelleri

Kord teli (Snare wires / Snares)

Kafamı meşgul eden bir konu da trampetin bu parçasına nereden yola çıkarak 'kort teli' kavramını geliştirmiş olduğumuz. İngilizce'den direkt çeviri yapmaya kalksak basitçe trampet telleri dememiz mümkündür. Trampetimiz alt derisine temas eden teller trampet davulun o kendine has tınısını bize verir. eğer yandaki kort mekanizmasını kapalı konuma getirirseniz bu teller alt deriye temas etmez ve alacağınız tını bir tom davul tınısından pek farklı olmayacaktır. Farklı kord tellerinin sese olan etkilerini bir başka yazıda daha detaylı bir şekilde açıklamaya çalışacağım. Tel sayısının (12 25 veya 42 telli gibi) ve telin muhteviyatının (bronz, karbon, tellerin kalınlığı vb.) seçimi trampetimizin ses tonunu belirleyici bir diğer aparattır. Özetle telin ağırlığı arttıkça daha kuvvetli ses alırken, teller inceleştikçe trampetin daha hassas tepkisi olacaktır...

Kord teli

Kord mekanizması (Strainer)

Kord kavramı hala dimağımdaki gizemini korusa da devam ediyoruz. Efenim bahsettiğimiz kord telimizi (snare wires) alt deriye temasını sağlayan, arzu edildiğinde mekanizmadaki kolu / mandalı sayesinde tellerin temasını kesmeye olanak sağlayan ve bunun yanında tellerin gerginliğini de ayarlayabilmenize olanak sağlayan mekanizmalardır. Çok farklı modelleri olsa da günümüzdeki modellerin hemen hepsinin de bu iki ayarı yapabilme özelliği bulunmaktadır.

Kord mekanizmasına bir örnek

Deriler (Heads)

Deri konusu da oldukça teferruatlı bir konu olduğundan burada fazla detayına girmeden bahsetmeye çalışacağım. 

Tek kat (single ply) deriler genelde en yaygın kullanılan deriler diyebiliriz. Davulu satın aldığınızda kendisi ile gelen derileri genelde böyledir. Temelde prensip olarak deri inceldikçe 'overtone' tınıları almanız artacak, ses daha parlaklaşacaktır. Caz ve hafif müzik çalan davullarda daha sık kullanılırlar. 

Çift kat deriler (double ply) belirgin, açık tınılar üretmeye yardımcı olurlar. Daha az 'sustain' ve 'overtone' daha belirgin 'attack' (ses frekansının tepe noktası) noktası almanızı sağlar. 

Kumlu (coated) derilerin ise bir çok farklı materyali mevcut. Derinin üzerine gelen bu katman daha sıcak tonlar almamızı sağlamakla beraber fırça baget kullanımında olmazsa olmaz bir özelliktir. Fırça bagetlerimizde kullandığımız 'swipe' yani süpürme hareketinin o hışırtısını sadece kumlu derilerden alabiliyoruz efenim...

Trampet derileri ile ilgili bir diğer dikkat etmemiz gereken husus ise alt ve üst derilerin farklı ürünler olduğu. Üst deri (batter head) alt deriye (snare head) oranla kesinlikle daha kalın olur. Alt deriler kord tellerinin sesini belirginleşmeleri için çok ince deriler olup bagetle yapacağız biraz orta kuvvet (mezzoforte) vuruşla rahatlıkla patlatılabilir! 

Özetleyecek olursak en önemli vurmalı sazlardan biri olan trampet davul seçiminde bir çok dikkat etmemiz gereken husus söz konusu. Burada çok farklı modelleri incelemek, 'online' mağazalardan modellerin seslerine bakmak, sevdiğiniz davulcuların kullandığı ekipmanları araştırmak da size yol gösterici olabilir. İleride trampet davul çeşitleri ve davul seti dışındaki kullanım alanlarına yönelik de bir yazı paylaşacağım, sağlıcakla efenim...